Ik zeg maar liever niets
Dat was deze week een actueel thema. Ik heb de hele week gewerkt met verschillende teams waar het niet uitspreken van verwachtingen meer regel dan uitzondering is. Hoe graag elk teamlid dit ook liever anders ziet, het is lastig om dit om te buigen als je eenmaal in zo’n situatie zit.
Dus werd ik erbij gevraagd; om de teams met elkaar in gesprek te laten zijn, afspraken te maken en een gezamenlijke richting te gaan bepalen. Ook wel een logische beweging zo aan het begin van een nieuw jaar. Een kans om het samenwerken en communiceren naar een hoger peil te trekken. Zowel zonder als met hun leidinggevende heb ik aan den lijve ervaren wat het toch een klus kan zijn om een sfeer en stemming van flow in een team te realiseren.
Streven naar flow:
Wanneer ik een intake met een nulmeting bij een team uitvoer, is Flow eigenlijk altijd waarnaar verlangd en gestreefd. Een stemming waarbij alles lijkt vanzelf te gaan. Waar veel plezier is en natuurlijk ook een goed resultaat waarbij iedereen zijn of haar aandeel in levert. Niet eens perse altijd in een relaxte sfeer, want er mag best wel wat tijdsdruk en stress op staan, maar wel altijd vanuit een gezamenlijk belang om allemaal de handen uit de mouwen te steken.
Topteam ervaring:
Ik vertel zelf vaak het volgende voorbeeld van mijn ideale team waarin ik een topteam ervaring had. Dit was bij het oprichten van het dames A team van de hockeyclub waar ik al een aantal jaren trimhockey speelde. Ik weet nog dat het bestuur met het plan kwam om de zondagen bij de club “op te leuken” met een eigen Dames A team gevormd uit deze trimmersgroep, ofwel 35plussers die met elkaar elke zondag een wedstrijd in competitieverband gaan spelen. En ik dacht gelijk ja leuk. En een seconde later dacht ik al: ‘O nee, een damesteam…, dat geeft ellende, geroddel, gedoe, 11 vrouwen onder elkaar’. Ik herinnerde mij de meidenteams van vroeger en had eerlijk gezegd wel wat bedenkingen. Uiteindelijk besloot ik natuurlijk om toch mee te doen, alleen al omdat ik het nieuwe team leuk vond en ik wel zin had in elke week een wedstrijd hockeyen.
En het werd een topteam ervaring voor mij. Zeker dat eerste jaar waarin het allemaal als vanzelf leek te gaan. We verdeelden de taken en we hadden een gezamenlijk doel. We wilden kampioen worden om zo snel mogelijk deze te lage klasse te kunnen verlaten. Ook werden de verschillende talenten van iedereen direct goed benut en ingezet. Iemand ontfermde zich over de financien en een ander over de borrelhappen in de 3e helft. Weer een ander regelde weer een knappe sponsor outfit en iemand van ons belde elke week een lijst af voor de invallers. We hadden in no time een goede aanvoerster, we speelden al snel op vaste plekken in een vast systeem.
Kortom de taken en rollen waren goed verdeeld, passend bij ieders talenten en vaardigheden. Het gezamenlijke doel werd door het team gedeeld en iedereen was intrinsiek gemotiveerd om ervoor te gaan, een stapje extra te zetten, elkaar te helpen, elkaar successen te gunnen, voor elkaar iets over te nemen en dus deden we het als een team. We deelden ook lief en leed met elkaar, we kenden elkaar na verloop van tijd door en door, want we vertelden ook elkaar wat er aan de hand was. Dus als er een privé reden was waardoor het spelen minder ging, dan werd dit gedeeld, begrepen en natuurlijk door elkaar opgevangen. Een (h)echt team was het.
T.E.A.M:
T.E.A.M. een leuke afkorting voor Together Each Achieves More, anderen zeggen wel: 1 + 1 = 11. Niet voor niets is dit metaforisch voor goed functionerende sportteams. En de metafoor van een TOP sportteam is weer mooi toepasbaar op een organisatieteam. Hoe scoren teams op de assen communicatie & samenwerken versus productie halen? Bij het maken van een nulmeting was dit deze week zeker een terugkomend thema. Waar staan we als team en waar willen we staan?
Stroperig teamproces:
Normaal gesproken zijn dit altijd hele lekker lopende sessies, maar deze week liep het wat anders. Want om dat te kunnen vaststellen is wel iets heel belangrijks nodig, dat wat behoorlijk ontbrak deze week. Althans in mijn beleving. Elke keer als ik een belangrijke vraag stelde in deze richting, leek het stil te blijven. Of er kwam een rationeel antwoord wat wel verstandig was, alleen niet te betrekken was op het team zelf. Dus een wat algemene stelling, zonder dit te linken aan de eigen situatie. En als iemand iets durfde te zeggen, werd dit al snel daarna weer terug getrokken. Of er kwam een grap die niet echt grappig was, waarbij de helft wel kon lachen en de andere helft naar elkaars reactie ging kijken.
Gebrek aan veiligheid:
Het was duidelijk voor mij; er ontbrak iets fundamenteels. De basis van samenwerken & communicatie was afwezig. Namelijk de VVV’s (Veiligheid, Vertrouwen en Verantwoordelijkheid).
Ofwel er was geen veiligheid genoeg om dingen te zeggen. De cursisten zeiden het soms letterlijk deze week: “beter dit nu niet hier te zeggen..”. Of “het is niet handig om hier iets te zeggen”. Tja dan worden de volgende V’s ook wat lastig om te halen. Zoals de V van vertrouwen, in jezelf en/of in de ander. En de V van verantwoordelijkheid die daarop volgt. Is het niet zo dat we eerst veiligheid hebben te ervaren in onze omgeving om vertrouwen te geven aan anderen en te voelen bij onszelf?
Aangezien we dan pas verantwoordelijkheid durven nemen voor die taken die mogelijk niet direct bij ons horen maar wel in het algemeen belang zijn. Of verantwoordelijkheid te tonen om “voorin de bus” te gaan zitten als het gaat om pro-actief zijn, te kijken naar mogelijkheden in plaats van afwachtend en beschuldigend naar anderen. Zelf kijken naar je eigen aandeel in plaats van het zoeken naar een zondebok?
Harder gaan werken:
Mijn neiging was vroeger in dit soort situaties om nog wat harder te gaan werken, nog wat meer vragen te gaan stellen. Hoewel ik natuurlijk ook wel wist dat dit niet effectief was. Dit is een oud pleaserstuk in mij, een deel van mij wat graag aardig gevonden wil worden, dus ga ik dan maar wat harder mijn best doen om het alsnog te bereiken. Inmiddels weet ik wel met mijn hoofd dat dit niet werkt. En dus kan ik ook redelijk mijzelf bedwingen om deze oude neiging weer te herhalen. Maar wat voelt het ongemakkelijk, onprettig en ook als falen. Hoe groot is dan bij mij de neiging om te gaan trekken en duwen aan teams, zo niet handig.
Gelukkig weet ik inmiddels dat ik hiervoor daarvoor niet ingehuurd wordt. En vooral dat dit voor niemand versterkend is. En dus heb ik het gewoon rustig benoemd en gelinkt aan het onderstaande model van het teamvergif.
Teamvergif:
Welk gedrag is als vergif voor relaties en brengen jou en je team van het “padje af”? Wanneer je op het pad bent, ben je onderweg naar je doel en is dit doel ook goed gelinkt met jouw hogere doel, de why. Dan weet je heel goed waarom je jouw uitdaging wilt bereiken en kun je, ondanks de obstakels onderweg, dit goed volhouden. Gewoon omdat je in je autonome kracht staat en niet afhankelijk bent van erkenning of waardering van een ander. Wanneer je minder sterk in je schoenen staat, wanneer je stress ervaart, je aangevallen voelt, kun je in een primaire reactie schieten. En die gedragingen lijken heel erg op de vergif gedragingen in relaties en dus ook in teams.
Gedragingen van vergif:
Deze vergifgedragingen komt voort uit het onderzoek van John Gotman, die onderzocht heeft welk gedrag een voorspellende waarde heeft voor het uit elkaar gaan van stellen. Ofwel wat is het relatievergif wat ervoor zorgt dat een (liefdes)relatie lastig standhoudt? En wat thuis geldt, werkt ook op het werk, in teams. Dus is het handig om weet te hebben van dit vergif en wanneer ik het in teams vertel wordt het vaak erg stil….
Wat is het vergif dan:
Een eerste vergifgedraging is om te gaan beschuldigen. Een vaak verleidelijke reactie daarop is om te gaan verdedigen en dan vervolgens de rollen om te draaien. Wanneer dit langer duurt en je het gevoel hebt dat er niet naar je geluisterd wordt, dan kun je vervallen in sarcasme of ironie. Dit is het derde vergif in relaties, het is vergelijkbaar met pesten. Je kunt het ook zien als minachten.
Wanneer is het sarcasme en wanneer is het humor? Want humor houdt teams juist samen, werkt verbindend en houdt teams op het juiste pad. Misschien is het wel het duidelijkst wanneer iemand er niet echt om kan lachten, het pijn doet en dus meelacht als een boer met kiespijn. Dan is het sarcasme en geen humor.
Een vierde vergif is die van terugtrekken. Dan is iemand fysiek nog aanwezig, maar doet diegene niet meer meer. Dit zijn de voorbeelden van stilhouden, niets zeggen tijdens een vergadering en na afloop in kleine groepjes er wel over roddelen. Dit is ook het uitsluiten van een deel van het team of jezelf terugtrekken.
Vergif op de werkvloer:
Deze vormen heb ik dus deze week in verschillende teams teruggezien. Een gelaten houding, stil blijven, opperste voorzichtigheid, soms afgewisseld met ongemakkelijk lachen en veelzeggende blikken van groepjes naar elkaar! Hier en daar wat kantoorhumor en je hebt een goede combinatie te pakken van een bak vergif op de werkvloer.
Hoe kom je als team terug op het pad:
Hoe breng je zo’n team weer terug op het pad? Wat is er dan nodig? Wat is het tegengif om mensen weer samen terug te brengen naar het pad, onderweg naar het gezamenlijke doel?
Eigenlijk voorziet NLP met alle basisstructuren in een oplossing voor dit probleem, dus ik zal nog vaker hierop terugkomen. Deze week heb ik gemerkt dat met name het hart van de methodiek goed werkte als antiegif.
Het hart van NLP:
Dit zijn de 15 vooronderstellingen van NLP die zorgen voor meer onderling respect. Deze brengen mensen weer voorin de bus en daarmee verantwoordelijk voor hun eigen gedrag en het effect daarvan. En deze vooronderstellingen, de aangename aannames die je kunt gebruiken om mensen weer terug op het pad te krijgen, brengt hen ook weer bij hun eigen hulpmiddelen.
De teamleden hebben zelf ook alle hulpmiddelen in huis, die ze nu weer kunnen gebruiken! Er zijn toch immers geen mensen zonder hulpbronnen, er zijn wel mensen die hun hulpbronnen niet gebruiken”. Dus als je weet wat je eerder hebt gedaan, wat jouw aandeel was in het ervaren van een topteam ervaring, dan kun je het toch weer opnieuw doen?
Ingrediënten van succes:
Want bij het uitwisselen van de eigen persoonlijke verhalen van de topteam ervaringen verzamelen ze zelf eigenlijk jouw successtrategie van een TOP team. Alle dingen die genoemd worden, zijn aspecten, onderdelen en misschien zelfs wel succesvolle ingrediënten van een lekker lopend team. Dus dit besef dat ze al eerder ooit in zo’n fijn team hebben gezeten en dat ze daar zelf een aandeel in hadden, helpt enorm in het weer weten wat je nu eraan kunt doen. NLP is immers het bewust worden van onbewuste processen.
Wat kun je zelf doen:
Stel dat jij diegene bent die verantwoordelijkheid neemt, wat kun jij dan nu doen? Welke eerste kleine stap kun je nu gaan zetten? Dit was met recht een eyeopener voor de teams die ik deze week heb mogen ontmoeten en misschien was deze les ook voor mijzelf wel zo nodig dat het voor het oprapen lag. Wat heb ik eerder gedaan wat werkte wat ik nu weer kan doen?
Mijn hypotheek als voorbeeld:
Zo werd ik aan het begin van de week zelf geconfronteerd met de afwijzing van een volledige hypotheek, een flinke tegenslag waar ik even niet van wist hoe ik hier nu mee om moest gaan. En in het gesprek met een lieve vriendin bracht zij mij weer bij mijn hulpbronnen. Nadat ik eerst 10 minuten tierend en huilend aan de telefoon zat, boos op de hypotheekverstrekker en vol zelfmedelijden, bracht zij mij bij terug mijn hulpbronnen. Zij vroeg mij letterlijk hoe heb je het de vorige keer opgelost? Eureka! Ik wist nu welke eerste stap ik had te zetten.
En dus heeft het antwoord op deze vraag mij persoonlijk een goed betaalbare hypotheek opgeleverd, die ik gisteren heb kunnen tekenen! Mede dankzij een topteam waar ik onderdeel van uitmaak. Ik ben dankbaar.
De teams konden verder:
En de teams? Die waren heel blij met mijn unieke model van de weg en het bewust worden van de vergiffen met het daarbij horende tegengif. Ook het hart van de NLP werd direct omarmd om mee aan de slag te gaan. Met name de vooronderstelling “Iedereen heeft alles in huis om succesvol te zijn”, was een belangrijke sleutel deze week:
Een mooie week weer gewenst!
Wil jij ook mijn blogs ontvangen:
Wil jij ook gemakkelijk mijn inspiratie blogs ontvangen? Schrijf je dan in via deze link. Ken je iemand anders die dit ook graag zou willen? Voel je vrij om dit door te sturen.
@MireilleVerhoef, 15 januari 2018